ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ 25Η ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2021 23.11.2021
Η 25η Νοέμβρη, Διεθνής Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, αναδεικνύει μια επώδυνη πραγματικότητα σε παγκόσμια διάσταση. Οι σύγχρονες κοινωνίες, ακόμα και αν δεν ορίζεται ρητά από το Σύνταγμα και τους νόμους τους, είναι πατριαρχικές, με εγγενή χαρακτηριστικά τους την εξουσία και την ανισότητα. Παρά τις θεσμικές κατοχυρώσεις υπέρ της ισότητας και της προόδου που έχει σημειωθεί, οι έμφυλες ανισότητες συνεχίζουν να υφίστανται στην καθημερινή ζωή. Οι γυναίκες εξακολουθούν να κερδίζουν λιγότερα, να επιβαρύνονται με την επιπλέον φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων ατόμων, να υφίστανται βία, να συναντούν εμπόδια στην αγορά εργασίας κ.λπ. Αυτές οι ανισότητες είναι αποτέλεσμα κοινωνικών δομών και σχέσεων, οι οποίες διαποτίζονται από έμφυλα στερεότυπα και προκαταλήψεις που απαντώνται σε βασικούς θεσμούς κοινωνικοποίησης, όπως η οικογένεια, η εκπαίδευση, τα ΜΜΕ κ.λπ.
Στο πλαίσιο αυτό η Βία κατά των Γυναικών αναπαράγεται μέσω της κοινωνικοποίησης των φύλων, της δημιουργίας έμφυλων προκαταλήψεων και της συνεχούς απειλής βίας, παράγοντες οι οποίοι συνολικά θέτουν τις γυναίκες σε κατώτερη θέση και επηρεάζουν τις ενέργειές τους σε όλα τα επίπεδα, ενώ συνιστούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποτελούν ακραία μορφή διάκρισης. Συμπεριλαμβάνει όλες τις πράξεις βίας που συνδέονται με το φύλο και προκαλούν ή ενδέχεται να προκαλέσουν σε γυναίκες και κορίτσια σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική, οικονομική βλάβη ή οδύνη, αλλά και απειλές για τέτοιες πράξεις, τον εξαναγκασμό ή την αυθαίρετη στέρηση της ελευθερίας, είτε αυτές οι βίαιες πράξεις ασκούνται στο πλαίσιο της δημόσιας, είτε της ιδιωτικής σφαίρας της ζωής.
Ακραία μορφή έμφυλης βίας αποτελεί η γυναικοκτονία. Το βασικό κίνητρο μιας γυναικοκτονίας είναι το φύλο του θύματος, αλλά συχνά και η άρνηση συμμόρφωσής του στα πατριαρχικά προτάγματα (συμμόρφωση/υποταγή), άρνηση που επιτάσσει την τιμωρία του με τον πιο ακραίο τρόπο. Με δυο λόγια, η γυναικοκτονία είναι η θανάτωση των γυναικών από τους άνδρες, αλλά και από κάποιες γυναίκες που λειτουργούν προς όφελος των ανδρών. Αφορά σε όλες τις μορφές και τα είδη σεξιστικής δολοφονίας, ανεξάρτητα από το εάν προκαλούνται από μισογυνισμό, από σεξουαλική ευχαρίστηση ή από την αίσθηση της κυριαρχίας επί των γυναικών και άλλων θηλυκοτήτων.
Δυστυχώς το νομικό μας σύστημα, όπως έδειξε και η πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή για την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα, δεν εντάσσει τον όρο στον Λόγο του, παρά το αίτημα των φεμινιστικών και γυναικείων κινημάτων, γεγονός που συσκοτίζει τα κίνητρα και τις επιπτώσεις του εγκλήματος. Κατά την άποψή μας, ο όρος «γυναικοκτονία» -ο οποίος σηματοδοτεί το έλλειμμα άμεσης ή έμμεσης αναγνώρισης και αποδοχής των φόνων ως εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, λόγω του μεγέθους των συγκεκριμένων δολοφονιών, ως εγκλημάτων ιδιαζόντως ειδεχθών με σεξιστικά κίνητρα- ξεπερνάει τη σημασία του εγκλήματος και συμπυκνώνει την αντίσταση στα πολλαπλά είδη της γυναικοκτονίας. Στην ουσία πρόκειται για υποκίνηση σε πολιτισμικές αλλαγές, που δεν θα ανέχονται την έμφυλη ανισότητα και βία και δεν θα παρέχουν χώρο για αυτού του είδους τα φαινόμενα. Ο ίδιος ο όρος είναι μια πολιτική ατζέντα, όπως εύστοχα αναφέρεται στη Διακήρυξη της Βιέννης του ΟΗΕ (2013).
Σήμερα η αδιάλειπτη προσπάθεια εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών, η ανάδειξη και καταγγελία των λόγων και των πρακτικών που την ενισχύουν, η ενδυνάμωση της γυναικείας αλληλεγγύης, η δημιουργία ενός αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου καταπολέμησης της έμφυλης βίας, αλλά κυρίως η αυστηρή, και χωρίς επιφυλάξεις εφαρμογή του, είναι μερικές μόνο από τις προκλήσεις που οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε σε συνθήκες διαρκώς εντεινόμενων κοινωνικών ανισοτήτων, οι οποίες συνδέονται, πολύ συχνά, με τις έμφυλες ανισότητες και διακρίσεις.
Στα πλαίσια αυτά, η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων του Πανεπιστημίου Αιγαίου διοργανώνει τη Πέμπτη, 25 Νοεμβρίου 2021, διαδικτυακή ημερίδα με θέμα τη «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης», τη μεταφορά της στην εθνική νομοθεσία και την μέχρι σήμερα εφαρμογή της στην πράξη. Η ημερίδα θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακά, ώρες 18.30-20.00, και θα προβληθεί στον παρακάτω σύνδεσμο https://www.youtube.com/watch?v=i7wIk_vjKYY
